Jaap Robben over Birk

Jaap Robben heeft een geweldig romandebuut afgeleverd, met de vervreemdende titel Birk. Birk vertelt het verhaal van Mikael, die met zijn moeder op een afgelegen eiland woont. Zijn vader, genaamd Birk, is verdronken, verdwenen in zee. De pijn, schuldgevoelens, het verdriet, isolement en onvermogen van zowel moeder als zoon om dit verlies een plek te geven, vergiftigen de moeder-zoon relatie en woekeren door de dagelijkse realiteit van het eenzame eilandleven, als wortels van een niet te stoppen onkruid.

Robben’s soberheid van schrijven, de korte zinnen en het totaal ongekunsteld taalgebruik hebben een enorme zeggingskracht. Birk is een boek boordevol sfeer en gevoelens.

Ik heb Jaap Robben gemaild, meteen toen ik Birk uit had. Daarop volgde onderstaande mailwisseling.

---

Begin. Lees. Krabbel dingetjes op papier. En kijk rond.

---

Op 18 mei 2014 20:11 schreef "Jessica Menheere" <[email protected]> het volgende:

Beste Jaap,

Ik heb net Birk uitgelezen en jemig, wat een uitzonderlijk boek heb je geschreven. Op 30 mei publiceer ik, samen met nog een aantal boek-bloggers van Een perfecte dag voor literatuur een stuk over Birk op mijn site. Ik verwacht dat je die dag niet minder dan een staande ovatie zult ontvangen. Dus ik breek mij het hoofd over een manier om je boek op een minder gangbare manier podium te geven in mijn blog. Een recensie is mij in dit geval te voor de hand liggend.
Ik zou je graag een paar vragen willen stellen en je antwoorden mee willen nemen in wat ik over Birk ga schrijven. Sta je hier open voor? Ik denk aan een vraag of 5 per mail. Je antwoorden kan je zo kort of lang maken als je zelf wilt.

Ik hoop van je te horen, fijne avond,
Jessica Menheere

Op 19 mei 2014, om 11:18 heeft Jaap Robben het volgende geschreven:

Dag Jessica,

Dank voor je enthousiaste mail. Dat doet goed op zo'n zonnige maandagochtend.
Uiteraard wil ik je vragen graag beantwoorden, stuur maar op!
Met groeten, Jaap

Op 19 mei 2014 21:17 schreef Jessica Menheere ‪<[email protected]>:

Dag Jaap,

Leuk! Ik heb een paar vragen bedacht, die mij als lezer en ook als schrijver interesseren. Maar voel je vooral vrij om te zeggen wat jij vindt dat gezegd moet worden over Birk en je schrijfkunsten! En als onderstaande vragen er vervolgens bij inschieten, hoor je mij niet klagen ;-)

Op 23 mei 2014, om 14:18 heeft Jaap Robben het volgende geschreven:

Dag Jessica,

Onderstaand mijn antwoorden op je vragen. Hopelijk kun je er iets mee.
Veel groeten en ik zal je blog gaan lezen de 30e. Ben benieuwd.
Jaap

Kun je aangeven hoe het idee voor Birk ontstaan is?
Er speelden verschillende verhalen in mijn hoofd. Ik las een stukje in de krant over een jongetje dat ging zwemmen in zee, zijn vader ging hem redden. Maar verdronk daardoor zelf. Dat schokkende, kleine krantenstukje bleef maar woekeren in mijn hoofd.
Een tijd daarna was ik in een bejaardenhuis met dementerenden en daar deed ik wekelijks spelletjes met bewoners. Op een avond had ik een korte broek aan, de dame naast me legde haar hand op mijn bovenbeen en zei: 'Weet jij dat je hele mooie benen hebt.' Ik bloosde, knikte wat opgelaten. 'Je hebt echt hele mooie benen.'
'Goh, dank u,' zei ik en 'Wilt u nog wat thee?'
'Heb je al een vriendinnetje?'
'Eh, ja.'
En de dame trok haar hand terug.

Dat voorval intrigeerde me. Stel het is je moeder die jou aanziet voor je vader. Omdat je op hem lijkt. Dan zou je dit afhouden. Maar ze zou er steeds weer op terugkomen. En toen dacht ik, onder welke omstandigheden zou je het toelaten. Er zelfs op in gaan?
Dit en het krantenberichtje maakten een vonkje in mijn hoofd. En op basis daarvan ben ik begonnen met schrijven.

Waaruit put je je inspiratie tijdens het schrijven?
Goh, dat kan alles zijn. Op vakantie gaan. In de trein zitten en naar buiten kijken. In de begin periode van het werken aan een boek ga ik graag op pad. Lucht in mijn hoofd. Beweging om me heen. Een dagje schrijven, zittend en slenterend door een museum. Plekken die niet direct iets met mijn boek te maken hebben, maar me wel voeden. 

Wat werkt wat schrijven betreft voor jou het beste (bijv. afzondering opzoeken of juist niet, meters maken of wachten op inspiratie etc.)?
In het begin helpt de levendigheid. Het ronddwalen. De afzondering en het doorwerken komt bij mij pas na een tijdje. Als in mijn hoofd de dingen uitkristalliseren. Dan heb je iets om uit te bouwen. Als ik te vroeg 'meters ga maken' dan zit daar veel te veel ruis tussen en is het lukraak wat schrijven. Dat brengt mij meestal weinig.

Bestaat het eiland en Tramsund echt? Googlen levert niets op...
Tja, dat is een mysterie natuurlijk. En dat laat ik ook zo... 

Wat zou je alle (aspirant)schrijvers aanraden, ofwel wat is jouw gouden tip?
Begin. Lees. Krabbel dingetjes op papier. En kijk rond.

Lees ook wat andere bloggers van literaire lees- & blogclub Een perfecte dag voor literatuur schreven over deze roman.
Volg Jaap Robben, Uitgeverij De Geus en Not just Any Book op Twitter.