Heremetijd. Waargebeurd?

Een boek, groter dan een leven, levensecht beschreven. Here is tachtig, ziek en ‘op de koude bergtop van haar ouderdom’ toe aan de dood. Haar crematie staat gepland op 14 december en tot die dag brengt zij haar tijd door in een gehuurde garage. Aan bed gekluisterd vermaakt zij zich met haar laptop, en met Facebook in het bijzonder. Here vertelt haar levensverhaal.

Meeslepend, verbijsterend, intrigerend. Soms ontroerend, dan weer vlijmscherp. De lezer doorkruist met het verhaal van Here vele decennia, wordt meegevoerd naar verschillende landen en (sub)culturen, ziet het oorlogsverleden belicht vanuit een minder gangbaar perspectief en leert allerhande uitgesproken persoonlijkheden kennen.

Als lezer krijg je sympathie voor de sarcastische oude vrouw die Here is geworden, want het waarom is overduidelijk en begrijpelijk. Deze vrouw heeft namelijk veel te veel meegemaakt, meer dan in een mensenleven past. Misschien wel meer dan in de 541 pagina’s past.

Is dit levensverhaal waargebeurd? Al lezende merk ik dat ik afgezien van de geisers, vulkanen en Icesave zo goed als niets van IJsland weet, en de vele opgevoerde plaatsen -afgezien van Reykjavik- en zogenaamd bekende personages komen mij niet eens ver weg bekend voor. Als auteur Helgason deze levenskroniek verzonnen heeft, is dat een bijzonder knappe prestatie. Here overleeft de Tweede Wereldoorlog, als elfjarig ouderloos meisje zwervend door de bossen van Polen en Duitsland, en ook de jaren daarna is haar leven verre van rustig of doorsnee. Er gebeurt zo veel, dat ik af en toe de draad even kwijt ben. Terugzoeken naar wie, waarom en wat ook alweer, is in een dergelijk lijvig boek echter onbegonnen werk.

De vraag naar het waarheidsgehalte van dit fascinerende boek blijft mij bezighouden. Ik ga op zoek. Hoofdpersoon Here zou de kleindochter van de eerste IJslandse president Sveinn Björnsson zijn. Klopt, zegt internet, deze meneer heeft geleefd en in het boek beschreven details rondom zijn bestaan blijken te kloppen. Maar wat is dan verzonnen in deze roman? En wat niet?

Ik google haar naam. Here, ofwel Herbjörg Maria Björnsson zou inmiddels overleden moeten zijn en tot mijn verbijstering stuit ik op een Facebookpagina van een oude dame. Minder rauw en stoer dan we Here op de cover zien, maar toch. De dame draagt in ieder geval de juiste naam, is aardig op leeftijd en heeft een zuurstofslangetje in haar neus. Longemfyseem, dat was naast kanker de slopende ziekte waar Here aan leed, en bij deze ziekte moet de patiënt vroeg of laat zuurstof toegediend krijgen. Dit toeval lijkt te groot. Here is niet meer, maar wás wel degelijk?

---

Enkele dagen na de publicatie van deze blog, wees mede-blogger @Petepel (dank je wel Peter!) mij erop dat Helgason op Twitter te vinden is. Op mijn prangende vraag antwoordde hij het volgende:

HalgrimHelgason
@jesmenheere no, I put her on Fb, in preparation for writing about her, Herra is a fictional character based on a woman named Brynhildur

Lees ook wat andere bloggers van literaire lees- & blogclub Een perfecte dag voor literatuur schreven over deze roman.
Volg De Arbeiderspers en Not just Any Book op Twitter.