Dag Laura

De afgelopen dagen las ik ’s avonds voor het slapengaan jouw verhaal en dat van je gezin in Niets en niemand van Ivo Bonthuis. Dit heeft mij in mijn bed heel wat wakkere uurtjes opgeleverd, filosoferend over een thema dat tijdens het lezen herhaaldelijk boven kwam drijven: vrijheid. Wat is vrijheid? Wat betekent het voor jou en hoe sta ik hier zelf in?

Het valt haast niet te ontkennen dat wereldwijde, alomtegenwoordige, absolute vrijheid jouw leidende drijfveer is, als moeder in je gevierde kunstenaarsgezin samen met Maxime en jullie zoon Steven. Wat jij verstaat onder vrijheid is bepalend voor de invulling van jullie leven en de opvoeding van Steven. Misschien hoor je dit niet graag, maar in mijn ogen zijn de gevolgen hiervan desastreus. Voor ieder van jullie. Wat samen een gezin zou moeten vormen, lijkt meer op een groep zoekende vagebonden met een bloedband. Heb je dit nooit in de gaten gehad Laura?

Ze had haar hele leven gegeven om met hen in vrijheid schoonheid te scheppen. Vrijheid alsof je leven ervan afhangt. Hoe vrij is dat? Deze geforceerde hang naar vrijheid en vooral het opleggen ervan aan je naasten resulteert in een uiteindelijk stuurloos ronddobberende, ongelukkige zoon met destructieve neigingen, die uit pure wanhoop vlucht in een digitaal alter ego. En Maxime? Wat wil hij eigenlijk nog van je weten? Misschien hadden jullie eens wat vaker kunnen kijken naar oom Gregor, die zich nooit zo druk maakt. Hij scoort volgens Steven aanmerkelijk hoger op de lat der levensvrijheid dan jullie. Zijn onverschilligheid was aanstekelijk, bracht mits consequent volgehouden een ongekende vrijheid van handelen.

De grootste angel in jullie gezin is wat mij betreft dat eeuwige ‘moeten’ wat ik vooral proef in jou: de zogenaamd vrijgevochten moeder. Vrijheid als norm. Een –schrijnend mislukte- must. Moeten + vrijheid = contradictio in terminis. Hoewel jullie door hadden dat regels nodig zijn om individuele vrijheid te kaderen, lijken de zes in jullie gezin geldende levensgeboden eerder verwarring op te leveren dan de vrijheidsbeleving van jullie drieën te voeden. Dat ‘moeten’ heeft in jullie zoektocht naar vrijheid het tegenovergestelde opgeleverd. Logisch Laura. Want wat moet, wil je niet, zelfs al is het absolute vrijheid. Als alles mag, zoekt een mens verwoed naar grenzen.

Vrijheid zit ‘m vooral in de vrijheid te mogen zijn wie je bent -weliswaar binnen de grenzen van de grondrechten-, ook als je toevallig niet zo’n creatieve, vrije geest bent. Vrijheid in doen, laten en denken. De vrijheid steeds meer te mogen worden wie je werkelijk bent en dus simpelweg te mogen Zijn, in plaats van aan verwachtingen te moeten voldoen. Zo creëer je vrijheid. Zo voelt het leven fijn en kansrijk aan en is keuzevrijheid de wegwijzerpaal, die aan iedereen het bord met de juiste richting toont. Zelfs het vrijwillig beperken van je eigen vrijheden kan dan een keuze zijn die je gevoel van vrijheid versterkt.

In mijn vrijheid ben ikzelf degene die steeds opnieuw bepaalt wie ik ben en wat ik doe. Denken en voelen gaan in elkaar over. Zo kan ik worden wie ik wil, soms net iets anders dan wie ik gister was. Dat betekent vrijheid voor mij.

Hoe zie jij dat nu, Laura, daar op dat vliegveld in Parijs? Kijk nou eens wat je bereikt hebt: een verknipte zoon, een leeggebloede relatie en jij, jij belt niet eens naar huis om te melden dat jij niet degene was die in dat neergestorte vliegtuig zat. Maar misschien heb je daarin bij nader inzien wel gelijk. De slachtoffers in jullie leven zijn ten slotte al veel eerder gevallen.

 
Dit is mijn eerste blogpost voor de literaire leesclub voor bloggers Een perfecte dag voor literatuur. De volgende verschijnt op 15 oktober 2013 en gaat over het boek Marie van Christophe Vekeman.

---