Een dorp. Ergens in Portugal, ver weg van de wereld. Scenes in het leven van een kleinzoon, vader en grootvader. Pedro’s pen zwiert als een lichtvoetige balletdanseres over het papier. Variatie, originaliteit en een enorme dosis vertelkunst: de creativiteit van de schrijver beperkt zich niet tot de eerste bladzijde, doch houdt het hele boek lang stand. Pedro laat zijn lezer eerst alle hoeken van de arena zien, alvorens verbanden duidelijk worden. Geschreven vanuit meerdere personen en zonder een chronologische volgorde aan te houden, lijken de verschillende hoofdstukken haast losse verhalen en zo leidt dit boek je als lezer niet van A via B naar C en blijven vele vragen onbeantwoord. Is dat erg? Op zich niet. Het resultaat is juist een uiterst origineel, kleurrijk en toch compact boekwerk. ‘Ze hebben hem vermoord,’ zei hij. Of misschien zei hij niets. Misschien dácht hij alleen: ze hebben hem vermoord. Er komt echter zo veel voorbij, dat de lezer voortdurend bij de les moet blijven. Voor mij een behoorlijke uitdaging. Halverwege de eerste lezing ben ik de draad kwijtgeraakt. Ergens. Misschien was het tijdens het virtuoze pianospel van Duarte, of mogelijk terwijl zijn vader Antonio vocht in Angola. Of op het moment dat opa Augusto onwel werd tijdens de wielerronde. Ik weet het niet. De lol was eraf en vervolgens heb ik vele volslagen overbodige literaire meters moeten maken om tot de laatste bladzijde te geraken.
Oorzaak: lezen en wegdromen tegelijk. Gevolg: draad kwijt. Toch was opgeven wat mij betreft geen optie; daarmee zou ik ras-verteller Pedro ernstig tekort gedaan hebben. Een tweede lezing bracht duidelijkheid. Emoties, sferen en personages kwamen tot leven in ‘het dorp met de naam van een zoogdier’. Ingenieuze sprongen van de ene naar de andere hoofdpersoon, van het ene maar het andere moment brachten mij niet meer in verwarring. En toen pas werd mij werkelijk duidelijk hoe prachtig de debuutroman van Pedro werkelijk is. Boeiend en verrassend, enig in zijn soort. Mag het de volgende keer alleen ietsje minder ingewikkeld? Lees wat andere bloggers van literaire lees- & blogclub Een perfecte dag voor literatuur schreven over deze roman. Volg Uitgeverij Signatuur en @notjustanybook op Twitter.
0 Comments
Om het Spaanse ras te zuiveren, zijn tijdens en na het Franco-regime tien- of zelfs honderdduizenden baby’s in Spanje illegaal ter adoptie aangeboden. Veelal ging het om kinderen van ouders met socialistische of communistische sympathieën of bijvoorbeeld zigeunerkinderen. Pas de laatste jaren komen steeds meer afschuwelijke getuigenissen van slachtoffers en betrokkenen naar buiten. Toch heeft lang niet iedereen weet van deze vele zwarte pagina’s in de Spaanse geschiedenis. Het belooft een indrukwekkende leeservaring te worden, deze roman gebaseerd op dit waargebeurde, zondermeer ontluisterende thema. De ballon in romanvorm wordt echter reeds in een vroeg stadium lek geprikt en hoewel ik stug doorlees, fladdert het leeglopende restje rubber pagina voor pagina zielig fluitend de kamer door. Ik worstel mij, niet bijzonder gegrepen, door het boek heen. Wat zonder al te veel moeite heftige gevoelens had kunnen oproepen, raakt mij amper. Nergens de verwachte mokerslag. Het karakter van hoofdpersoon Miguel, zelf één van de gestolen kinderen, mist diepgang en geloofwaardigheid en naarmate ik vorder in het boek, kan ik mij steeds minder met hem identificeren. Wat een rare vent. Zijn gedrag en gevoelens roepen bij mij niets dan weerstand op. De hoofdpersoon lijdt aan een vervelend soort wispelturigheid en in plaats van mijn op pagina 1 nog levensgrote medeleven te verdiepen, raakt Miguel mijn sympathie gaandeweg volledig kwijt. Waar de schrijver kort van stof had kunnen zijn, wijdt hij uit en waar hij de diepte had kunnen opzoeken, schuurt hij wat onhandig langs de oppervlakte. Ellenlange beschrijvingen, met slechts hier en daar een verloren dialoog, creëren nog meer afstand. Het door de schrijver gehanteerde taalgebruik is hier en daar onbeholpen -voor een dodenwake ‘hijs’ je je niet in het zwart- of gekunsteld -als het buiten donker wordt, ‘intensiveert de grijstint’ aan de hemel. Soto y Koelemeijer weet zijn personages geen leven in te blazen en zo ontwikkelt het hartverscheurende thema zich voor mijn gevoel tot niet meer dan een verhaal van woorden op papier. Wellicht had de keuze voor een historisch getint document, waarin de vreselijke misstanden aan de kaak gesteld worden, beter aangesloten op de schrijfstijl van de auteur. Of misschien waren emoties waarachtiger overgekomen als Soto y Koelemeijer het waargebeurde levensverhaal van één van de slachtoffers beschreven had. Om mij onduidelijke redenen heeft hij echter gekozen voor de romanvorm, en daar is het wat mij betreft misgegaan. Lees wat andere bloggers van literaire lees- & blogclub Een perfecte dag voor literatuur schreven over deze roman. Volg @NWADAM en @notjustanybook op Twitter. Afgelopen vrijdag publiceerde NRC een lijst van 50 boeken. Het zou gaan om dé boeken van de afgelopen vijf jaar. Ah, spannend. Voorts werd de vraag gesteld: Hoeveel heeft u er gelezen? Een beetje liefhebber gaat terstond tellen. Hoe was het gesteld met mijn literair NRC-gehalte? Slecht. Heel slecht. Van de stapels boeken die ik de laatste vijf jaar gelezen heb, waren slechts negen tot de verheven lijst doorgedrongen. Bij nadere inspectie bleek de lijst voornamelijk uit mannen te bestaan. Vreemd. Waar waren alle vrouwelijke auteurs gebleven? Dit was meer mensen opgevallen, getuige de vandaag verschenen Nieuwe Lijst, initiatief van Cathelijne Esser, Michelle van Dijk, Jacqueline Smit en Ingrid Meurs. Een geheel herziene lijst. Mét vrouwen. Zonder Stoner (1965). De Nieuwe Lijst betekent voor mij persoonlijk een nieuwe kans. Nog eens tellen. Enthousiast en vol verwachting. Schrik, nu kom ik zelfs niet verder dan vijf. Wat erg! Ook op mijn literatuurlijst prijken blijkbaar voornamelijk mannelijke schrijvers. Ik moet dus niet alleen nóg meer lezen, ik moet vooral meer vróuwen lezen. Ik beloof genadeloze en eeuwigdurende verbetering, op één voorwaarde. Dat meneer Knausgård ook in De Nieuwe Lijst zijn verdiende plaats krijgt. Tussen de vrouwen. De Nieuwe Lijst
1. Chimamanda Ngozi Adichie – Het ding om je hals 2. Kate Atkinson – Leven na leven 3. Margaret Atwood – Het jaar van de vloed 4. Julian Barnes – Alsof het voorbij is 5. Hanna Bervoets – Lieve Céline, Opzij Literatuurprijs 2012 6. Peter Buwalda – Bonita Avenue 7. A.S. Byatt – Het boek van de kinderen 8. Saskia de Coster – Wij en ik 9. Lydia Davis – Bezoek aan haar man, Man Booker Prize International 2013 10. Emma Donoghue – Kamer 11. Jessica Durlacher – De held, Opzij Literatuurprijs 2010 12. Jennifer Egan – Bezoek van de knokploeg (‘Terecht nu al als een literair hoogtepunt van 2011 gezien.’ – NRC Handelsblad) 13. Anna Enquist – De verdovers 14. Jonathan Franzen – Vrijheid 15. Almudena Grandes – Het ijzig hart 16. Esther Gerritsen – Dorst 17. Elke Geurts – Lastmens 18. Paolo Giordano – De eenzaamheid van de priemgetallen 19. A. F. Th van der Heijden – Tonio 20. Sanneke van Hassel – Nest 21. Alice Hoffman – De duivenhoudsters 22. A.M. Homes – Vergeef ons 23. Nadine Gordimer – Een tijd als nooit tevoren 24. Michel Houellebecq – De kaart en het gebied 25. Mensje van Keulen – Liefde heeft geen hersens 26. Barbara Kingsolver – Vlieggedrag 27. Herman Koch – Het diner 28. Nicole Krauss – Het grote huis 29. Antjie Krog – Niets liever dan zwart 30. Jhumpa Lahiri – Twee broers, shortlist The Man Booker Prize 2013 31. Tom Lanoye – Sprakeloos 32. Joke van Leeuwen – Feest van het begin, Ako Literatuurprijs 2013 33. Hilary Mantel – Wolf Hall, Man Booker Prize 2009 34. Marente de Moor – De Nederlandse maagd, Ako Literatuurprijs 2011 35. Margriet de Moor – De schilder en het meisje 36. Herta Müller – Lage streken, Nobelprijs voor de literatuur 2009 37. Alice Munro – De liefde van een goede vrouw, Nobelprijs voor de literatuur 2013 38. Téa Obreht – De tijgervrouw van Galina, Orange Prize 39. Rascha Peper – Vossenblond 40. Wanda Reisel – Plattegrond van een jeugd 41. Judith Schalansky – De lessen van mevrouw Lohmark 42. Zadie Smith – NW 43. Donna Tartt – Het puttertje 44. Franca Treur – Dorsvloer vol confetti 45. Carolina Trujillo – De terugkeer van Lupe García, BNG Nieuwe Literatuurprijs 2010 46. Manon Uphoff – De ochtend valt, Opzij Literatuurprijs 2013 47. Annelies Verbeke – Vissen redden 48. Tommy Wieringa – Dit zijn de namen 49. Jeanette Winterson – De schemerpoort 50. Juli Zeh – Nultijd |
JES' BLOGIk schrijf. Archief
January 2019
|