Ruud Lubbers, Thea Beckman en Anton Pieck. Hoewel er meer verschillen dan overeenkomsten tussen deze drie Nederlanders zijn, delen zij hun verre afkomst. Alle drie zijn namelijk afstammelingen van vroegere koloniepaupers, die al dan niet gedwongen in het dorpje Veenhuizen gewoond hebben.
Veenhuizen?

Google Maps tekent een rode stippellijn rond het kleine dorp, gelegen te midden van het hoogveen. Hoewel zo 1-2-3 geen eenduidige legenda is terug te vinden, gaat het hier duidelijk niet om zomaar een Drents dorp. Het is de plek die in 1823 door de Maatschappij van Weldadigheid werd aangewezen als plattelands-kolonie, waar landlopers, bedelaars, dieven, wezen en vondelingen de kans kregen hun leven te beteren. Arbeid en discipline zouden de mensen in dit heropvoedingsgesticht op het rechte pad krijgen, waar later ook gedetineerden in verschillende soorten en maten een plek kregen. Tot begin jaren ’80 van de vorige eeuw was het dorp niet toegankelijk voor buitenstaanders of pottenkijkers, hetgeen betekende dat het hier ging om een gesloten gemeenschap, een eiland zonder zee, een open-air gevangenis. Fascinerend.

Mariët Meester is, anders dan afstammelingen Ruud, Thea en Anton, zélf opgegroeid in dit gevangenisdorp, in de tijd dat de grenzen van Veenhuizen nog gesloten waren. Gedetineerden wasten de ramen van ‘gewone’ bewoners of harkten hun tuin en om de juiste zeden en moraal te benadrukken, werden vele gevels van woningen gesierd met verheffende opschriften.

Ik ben razend nieuwsgierig naar het verhaal van haar eigen jeugd. Hoe was het voor de kleine, geboren Haagse Mariët om daar op te groeien als dochter van het schoolhoofd? Het gezin, de buren, haar klasgenootjes, de gevangenen, de dorpssfeer en -cultuur. Haar verleden spreekt tussen de Hollands-Siberische regels door tot mijn verbeelding.

Veel minder benieuwd ben ik naar het doen en laten van hoofdpersoon pastoor Pex, die in Veenhuizen zijn hart verliest aan huishoudster Martine. Hoewel gebaseerd op waargebeurde voorvallen en personages, weten de hoofdpersonen mij niet echt te boeien, afgeleid als ik ben door mijn fascinatie voor het verleden van de auteur.

Mogelijk vind ik in Het pauperparadijs van Suzanna Jansen wat ik mis in Hollands Siberië en zo niet, Mariët, schrijf dan alsjeblieft alsnog jouw eigen verhaal.

Hoe meer ik weet, hoe meer ik besef dat ik niets weet. Vrij vertaald naar Socrates, is dat wat mij als schrijver kwelt: hoe meer ik schrijf, des te groter het besef dat ik een literair groentje ben. Zelfs met vier van mijn boeken op de planken van de stadsbieb, kom ik tot de conclusie dat ik pas kom kijken, dat mijn schrijfkunsten absoluut voor verbetering vatbaar zijn.

Momenteel doe ik een poging tot een vijfde boek. Een boek over dilemma’s rondom het leven en de dood. Trouw bouw ik wekelijks verder aan mijn manuscript, maar overtuigd van de kracht van mijn schrijfsels ben ik nog niet. Al weken knagen de twijfels over de spanningsboog van het verhaal. Genoeg dilemma’s om erin te verwerken en misschien zelfs wat onverwachte wendingen, maar waarom zou de lezer verder willen lezen, willen weten waar dit naartoe gaat? Wat maakt mijn verhaal de moeite van het lezen waard?

Ik heb hulp nodig. En wel snel, voordat ik de motivatie van het schrijven verlies. Ik maak een afspraak op de EHBO-post van de stadsbieb. Een paar dagen later kan ik terecht, dinsdag om 13.00 uur. Op de bewuste dag neem ik plaats in de wachtkamer: het centrale, zonnige binnenplein. In afwachting van de zuster bestel ik een vitaminesapje, maar ik hoef niet lang te wachten; ze is stipt op tijd.

Rustig en begripvol hoort ze mijn probleem aan. Ze is innemend, geduldig en uitermate deskundig, zoals dat van een EHBO’er verwacht van mag worden. Ze komt met verrassende ideeën, weet mij gerust te stellen en hoopvol te stemmen over de mogelijkheden van mijn boek-to-be. Gips, krukken of een operatieve ingreep komen niet eens ter sprake. Met een paar dagen boekrust, hier en daar een plotpleister en een flinke inspiratie-injectie zet ze mij weer op de rit. Opgelucht en opgetogen heb ik weer het volste vertrouwen in mijn boek. En in mijzelf. Voorlopig groen licht voor dit groentje. Nu nog een uitgever.

Met dank aan Mijke Pol, stadsbibliotheek Den Bosch en de Schrijfwerkplaats.